ปูเสฉวนบก’ หรือ Land hermit crab เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง อยู่ในสกุล Coenobita กลุ่มเดียวกับปูและกุ้ง (Crustacea) ขนาดโตเต็มวัยประมาณ 5 …
มารู้จักปูเสฉวนบก
ปูเสฉวนบก อยู่ในสกุล Coenobita (มาจากคำในภาษาละตินว่า COENOBIVM และคำในภาษากรีกโบราณว่า κοινόβιον แปลว่า “ชีวิตในประชาคม, อาราม”) มีลักษณะก้ำกึ่งระหว่างปูและกุ้ง ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 5 นิ้ว มีขาทั้งหมด 10 ขาเช่นเดียวกับปูทะเล ส่วนท้ายลำตัวมีลักษณะอ่อนนุ่มทำให้ต้องอาศัยอยู่ในเปลือกหอยเพื่อป้องกันตัวและให้ความชุ่มชื้นแก่ร่างกาย ปูเสฉวนบกไม่สามารถที่จะอาศัยอยู่ในน้ำเป็นระยะเวลานาน เนื่องจากระบบการหายใจถูกพัฒนาให้รับออกซิเจนโดยตรง ถ้าลงไปในน้ำจะจมน้ำตายได้ แต่จะต้องลงไปกินน้ำทะเลเพื่อรับแคลเซี่ยมและเกลือแร่ให้กับร่างกาย อีกทั้งยังต้องการน้ำจืดเพื่อการอยู่รอดอีกด้วย กินซากพืช ซากสัตว์เป็นอาหารเหมือนปูเสฉวนทั่วไป และมักหากินในช่วงเวลากลางคืนมากกว่าช่วงเวลากลางวัน โดยช่วงเวลากลางวันมักหลบอยู่ตามใต้กองใบไม้ที่มีความชุ่มชื้น
การจัดลำดับชั้นทางอนุกรมวิธาน
Kingdom: Animalia
Phylum: Arthropoda
Subphylum: Crustacea
Class: Malacostraca
Order: Decapoda
Family: Coenobitidae
Genus: Coenobita Latreille, 1829
ในประเทศไทยพบอย่างน้อย 3 ชนิด (species) คือ
Coenobita brevimanus (ปูเสฉวนบกยักษ์)
Coenobita violascens (ปูเสฉวนบกยักษ์)
Coenobita rugosus (ปูเสฉวนบก)
ลักษณะเฉพาะของปูเสฉวนบก
ลำตัวส่วนหน้าของปูเสฉวนบกปกคลุมด้วยเปลือกไคตินที่แข็งเหมือนปูทั่วไป ส่วนท้องมีลักษณะที่ยาวและนุ่มกว่า ทำให้สามารถปรับช่วงท้องให้เข้ากับเปลือกหอยที่เป็นเกลียวได้ โดยใช้ขาคู่ที่สี่และห้ายึดเกาะกับผนังด้านในของเปลือกหอยไม่ให้หลุด โดยการเกร็งกล้ามเนื้อตามโครงสร้างของหอย
ก้ามขนาดใหญ่ด้านซ้ายใช้ในการป้องกันตัว จับปีนต้นไม้และทรงตัว และยังใช้เป็นฝาปิดเปลือกหอย ส่วนก้ามด้านขวาที่เล็กกว่าใช้หยิบส่งอาหารและน้ำเข้าปาก ผิวของเปลือกที่ขรุขระช่วยยึดปูไว้ในเปลือก
ปูเสฉวนบกมีเหงือกที่ชื้นสำหรับหายใจ โดยช่องเหงือกมีหลอดเลือดที่พัฒนาสำหรับแลกเปลี่ยนก๊าซได้โดยตรงกับอากาศ โดยต้องมีความชื้นในอากาศ 70% ซึ่งทำให้ปูเสฉวนบกต้องอาศัยเปลือกหอยในการเก็บกักความชื้นไว้ หากปูเสฉวนบกอยู่นอกเปลือกหอยเกิน 24 ชั่วโมงก็จะตายได้
หนวด 2 คู่ไวต่อการรับสัมผัส คู่ที่ยาวกว่าใช้รับความรู้สึก และคู่ที่สั้นกว่าใช้ในการดมกลิ่นและชิมอาหาร ขนที่ปกคลุมภายนอกก็ใช้รับความรู้สึกเช่นกัน เส้นขนและหนวดเหล่านี้ยังเป็นเซ็นเซอร์ตรวจจับการสั่นสะเทือนอีกด้วย
การเจริญเติบโตของปูเสฉวนบกใช้วิธีการลอกคราบ เพื่อขยายโครงสร้างและร่างกายให้ใหญ่ขึ้น โดยขณะลอกคราบจะสร้างแรงดันน้ำในร่างกายให้มากพอที่จะแยกคราบเก่าออก ปูบางตัวทิ้งเปลือกและฝังตัวเองในทราย บางตัวกักเก็บน้ำไว้ในเปลือกก่อนลอกคราบและยังคงอยู่ในเปลือกตลอดการลอกคราบซึ่งอาจใช้เวลา 45-120 วัน สังเกตได้ว่าปูที่เพิ่งลอกคราบใหม่ๆ ลำตัวจะมีสีฟ้าใสสะอาด ซึ่งอาจเกิดจากการกินคราบเก่าของตัวเองเพื่อให้ร่างกายได้รับแคลเซียม วิตามิน และแร่ธาตุ
การสืบพันธุ์และเติบโต
ก่อนที่จะผสมพันธุ์ ตัวผู้จะจับตัวเมียดึงออกมาจากเปลือก เมื่อปูทั้งสองตัวโผล่ออกมาจากเปลือก ตัวผู้จะวางท้องเข้าหาตัวเมียเพื่อนำอสุจิลงในอวัยวะเพศของตัวเมีย เมื่อไข่ได้รับการผสม ตัวเมียจะปล่อยไข่ลงน้ำทะเล หลังจากไข่ฟักออกมา ตัวอ่อนปูเสฉวนบกซึ่งหน้าตาไม่เหมือนปูเสฉวนบกจะล่องลอยเป็นแพลงก์ตอนและผ่านการลอกคราบหลายครั้ง พัฒนาร่างกายจนขึ้นสู่ฝั่ง หาเปลือกหอยที่พอดีตัว จะใช้ชีวิตบนบกแล้วก็ไม่สามารถลงไปอยู่ในน้ำได้อีก ปูเสฉวนบกสามารถมีชีวิตได้มากกว่า 60 ปี
อาหาร/ นิสัยการกิน
ปูเสฉวนบกเป็นสัตว์กินซากพืชซากสัตว์ เช่น ซากหอย และซากปะการังบนชายหาด หรือเรียกได้ว่ากินทุกอย่าง
การแพร่กระจาย
ปูเสฉวนบกส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในพื้นที่เขตร้อนของภูมิภาคอินโดแปซิฟิก มักอาศัยอยู่ในป่าใกล้ชายฝั่งและมีถิ่นฐานใกล้กับลำธารที่ไหลลงสู่ทะเล